İngiliz Yağ Fabrikası

Fabrikaya 1853 yılında İngiliz asıllı levanten Mr. Gold tarafından başlandığını, Amerikan İç Savaşı sırasında ve o yıllarda işletilmeye başlanmıştır. Daha sonra “Whittal” şirketinin öncülüğünde 1910 yılında “The Mersyna Oil and Cake Mill Co. Ltd.” (Mersin Yağ ve Küspe Fabrikası Ltd. Şti) tarafından fabrika yeniden elden geçirilerek üretime geçirilmiştir. Whittal’in uzun yıllar bu fabrikayı işletmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında ve Mersin’in işgalinden yaklaşık iki yıl önce 28 Temmuz 1916’da fabrika ve tesisler denizden bir muhrip tarafından bombalanmıştır. Fabrika cumhuriyetin ilânından sonra da Turyağ firması tarafından çalıştırılmış. Halkın İngiliz Fabrikası olarak isimlendirdiği bina daha sonraları Ziraat Bankası’na devredilmiştir. 1938 yılına kadar nebati yağ ve sabun fabrikası olarak çalıştırmış, bu tarihten sonra Türkiye Yağ Mamulâtı Sanayi Limited Şirketi’ne kiralanmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında güvenlik nedeniyle İstanbul’dan Mersin’e taşınan Deniz Astsubay Okulu, içyapısı tadil edilen fabrikada eğitim ve öğretimine devam etmiş. Sonra tekrar sırasıyla Turyağ, Ziraat Bankası ve tekrar Milli Savunma mülkü olmuştur. İngiliz Koloniyal tarzda inşa edilen ve yaklaşık 18 x 24 m ölçülerindeki 432 m2 oturumu olan kesme taş bina, 1500 metrekarelik bir arsaya sahiptir. (Semihi Vural –“ Pamuğun Çocuğu Mersin ve Mersin İskeleleri “ kitabından yararlanılmıştır)