Mithat Toroğlu

Mithat Toroğlu (d.1897 - Mersin, ö. 6 Mart 1982) Mersinli asker, belediye başkanı, siyaset adamı.

1897 yılında Mersin'in Puğ köyünde doğdu. Beş kardeşin en küçüğüydü, küçük yaşta anne ve babasını kaybedince halasının yanına Mersin'e geldi. Rüştiyeyi ve Mersin İdadisi'ni bitirdikten sonra 1914 yılında İstanbul'da Yüksek Erkek Öğretmen Okulu'na girdi. 1915'te askere çağrıldı. İstanbul'da yedek subay eğitiminin ardından Osmanlı ordusunda Galiçya cephesinde bir yıl savaştı. Güney Cephesi Hicaz-Filistin hattında üç yerinden yaralandı. Mersin'in Puğ köyüne koltuk değnekleriyle döndü.

Mersin'in Fransızların işgaline uğraması sonrası yedek teğmen olması nedeniyle topladığı Kuvay-ı Milliyeciler ve eli silah tutan köylülere "Bozkurt Müfrezesi" denildi, kendine de "Özkul Efe" lakabı takıldı. Fransızlar 1921'de Mersin'den çekildi, Ocak 1922'de Mersin ve çevresi işgalden kurtuldu. Bu başarının ardından üsteğmenliğe terfi etti ve Batı Cephesi Afyon ve Dumlupınar'da bölük konutanı olarak "Üstün Hizmet Belgesi"ne layık görüldü. Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinin ardından 1923 yılında ordudan terhis edilip Mersin'e döndü.

Mersin'de ağabeyi Tevfik ile beraber Hastane Caddesi ile Fabrikalar Caddesi kesimine yakın bir yerde Buz İmalathanesi açtı. Hadika Hanım ile evlendi.

Bu olaydan kısa süre sonra Şeyh Sait İsyanı başladı ve 1925 yılında tekrar askere gidip isyanın bastırılmasında görev aldı. Mersin'e döndükten sonra arkadaşları Hacı Ömer Kutay, Belediye Başkanı Şevket Sümer, eski Belediye Başkanı Fuat Morel ve Hayri Gültekin, onun belediye başkanı olması için uğraştılar. 1929'da belediye meclis üyesi oldu ve ilk toplantıda belediye başkanı seçildi. Üç dönem başkanlık yaptıktan sonra 1942'de 2. Dünya Savaşı nedeniyle yeniden askere çağrıldı. Üsteğmen olarak 1.5 yıl görev yaptı. 1943'te terhis olup Mersin'e döndü.

Belediye Başkanlığı döneminde, kanalizasyon projesi, Şehir Suyu Arıtma Tesisi (içme suyu) mevcut çalışır durumda ama yetersiz olan santrale iki ünite ilavesi, Silifke Caddesi'ne parke taşı, Atatürk Caddesi'nin şose taş olarak döşenmesi, Kışla Caddesi'nde bugün bulunan palmiyelerin dikilmesi, Millet Bahçesi ve Belediye Gazinosunun yeniden düzenlenmesi, İtfaiye Teşkilatının modernize edilmesi gibi işlere imza attı.

Ayrıca mezbaha ve hal yapımı, dispanser, aşevi, bando teşkilatı ve Asri Şehir Mezarlığı'nı hayata geçirdi. Şehir içinde bulunan tüm mezarlıkların bir yerde toplanması sonrası Birleşmiş Milletler ve Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Mersin Asri Şehir Mezarlığı'nı korunması gereken dünya zenginlikleri ve varlıkları arasına almıştır.

1937 yılında Çamlıbel'de bulunan evinde Mustafa Kemal Atatürk, Sabiha Gökçen, Celal Bayar ve Şükrü Kaya'yı ağırladı. Atatürk, Toroğlu'nun belediye başkanlığı döneminde Mersin'i 1931, 1933, 1935, 1937 ve 1938 yıllarında ziyaret etti. Bu arada Cumhuriyet Halk Partisi il başkanlığı da yaptı.

Mithat Toroğlu, Vali Tevfik Sırrı Gür ile de birlikte çalıştı. Mersin Lisesi'nin (bugünkü Tevfik Sırrı Gür Lisesi) hizmete girmesi için İsmet Paşa ile görüşmeler yaptı.

Halkevi'ne de katkılarda bulundu. Vali, Halkevi'nin yapımı için halktan toplanan paraların takibi için Mithat Toroğlu'dan komisyon kurulmasını istedi. Bu komisyonun başına Şükrü Şıhman getirildi. Projede 2 milyon 800 bin lira olan Halkevi binası 1 milyon 250 bin liraya yapıldı.

Belediye başkanlığı döneminde Ford marka makam aracı ile değil yürüyerek eve giderdi. 1930 yılında İsmet Paşa ile bir sohbetinde öğrendiği briç oyununu 1970'li yıllara kadar oynadı. Mersin'in en iyi briççilerinden biriydi. Bu oyunu Fedon Tahinci, Raul Delcont ve İtalyan Fahri Konsolosu M.Damiani ile devam ettirdi.

Ne Galiçya'da Ruslar, ne Filistin'de İngilizler ne Mersin'de Fransızlar ne de Dumlupınar'da Yunanlar ona bir şey yapamadı ama geçirdiği bronşit bu güzel ve değerli insanın sonu oldu. 6 Mart 1982'de hayatını kaybetti.

Kaynak: Mersin Üniversitesi 4.TARİH İÇİNDE MERSİN KOLOKYUMU