Konstantin Mavromati

Mersin Kent Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

Konstantin Mavromati (ö. 1905 Mersin) Modern Mersin’in kuruluşunda büyük öneme sahip Rum iş insanı.

Ailesinin kökeni Kıbrıs’ın Baf bölgesidir. Mavromatiler, 19. yüzyılda Mersin ilk kurulmaya başladığında, bölge henüz iskelelerden ve dağ köylerinden mürekkep çok küçük bir yerleşim yeriyken buraya gelmiştir. Ailesinin tek çocuğudur. Eşi Athena’dan üç kızı ve beş oğlu olmuştur. Ailenin çoğu, Mersin’in işgalinin son aylarında Kıbrıs’a dönmüştür. Damadı Fedon Tahinci, Mersin’de yaşamayı sürdürmüştür.

Gündüz Artan'ın kaleme aldığı, İçel Sanat Kulübü Aylık Bülteni Temmuz/Ağustos 2002 sayısında onun hayatını anlatan bir yazı yayımlanmıştır. Bugün Yumuktepe.com üzerinden ulaşılabilen yazıdan şunları aktarabiliriz: [1]

1866 yılında Azak Han’ın karşısında Taş İskele’yi inşa ettirmiştir. Bu iskele 95 metre uzunluğunda ve 5 metre genişliğindedir. 1870 yılında Bezmi Alem Valide Sultan tarafından yaptırılan caminin inşasına nezaret etmiştir. 1871 yılında Şura-i Devlet azalarından Vayvani ile birlikte Taş Han’ı yaptırmıştır. Bina, Mersin’in işgali sırasında oğulları tarafından İngiliz işgal güçlerine tahsis edilmiştir. İngilizlerin Mersin’i terk etmesinden sonra buraya Ermeni Lejyonu yerleşmiştir. Kurtuluş Savaşı sonrası Milli Emlak’a geçen bina, restore edilerek Antik Galleria açılmıştr. 1883 yılında şimdiki Toros Oteli’nin karşısına bir iskele daha yaptırmıştır. 1885’te yaptırdığı Aya Georgios Rum Ortodoks Kilisesi çifte çan kulesi ve büyük kubbesiyle görkemli bir kiliseydi. Kilise daha sonra Zafer Camii’ne çevrildi. Günümüze sadece anıtsal kapıları kalan kilisenin yerinde Zafer Çarşısı var. 1886 yılında Mersin Ticaret Odası’nın kuruluşunda rol oynamıştır. 1888 yılında Tarsus’ta ilk çırçır fabrikasını kurmuştur. İspanya konsolosluğu yapmıştır, bina önünü kaplayan Gelin Duvağı çiçeğine (Begonvil) kentte Konsolos Çiçeği denir. 1900 yılında Yeni Cami’nin inşası için arsasını bağışlamış ve 400 altın lira yardımı yapmıştır. 1908’de tamamlanarak ibadete açılan caminin yerinde bugün Ulu Camii vardır. Millet Hastanesi’nin inşasına maddi destekte bulunmuştur. Mersin kent merkezinde geniş arsaları bulunan Mavromati, bugün Atatürk Evi olarak kullanılan Christmann Konağı dahil buradaki pek çok binayı yaptıran kişidir. Yaptırdığı kimi binalar günümüze ulaşmamıştır. Yazları Fındıkpınarı, Gözne ve Buluklu’da yaylaya çıkan Mavromatiler buralarda da yazlık evler yaptırmıştır.

HRİSTİYAN KÖYÜ

Geçmişte Hristiyan köyü denilen şehrin kuzeyinde (Osmaniye Mahallesi) 53 dönümlük bir bahçe kurmuştur. Buranın 30 dönümü Sakız ve Rodos’tan getirttiği fidanlarla mandalin bahçesi kalanı zeytinlik idi. Daha sonra buraya Dörtyol portakalı ve turunç fidanları dikildi. Kurtuluş Savaşı sonrası burası Mersin Ziraat Odası olarak işletildi.

OKULLARI

Cemaati için Hagios Georgios Kilisesi’nin yanında Zeytinlibahçe Caddesi’nde ve Hristiyan köyünde üç okul yaptırmıştır. Rum Ortodoks Erkek Mektebi’nde 1905 yılında 8 sınıf, 5 öğretmen ve 120 öğrenci bulunuyordu. Türkçe ve Fransızca yabancı dil olarak öğretiliyordu, okulda beden eğitimi dersi de vardı. Kilisenin yanındaki okul, Kurtuluş Savaşı sonrası Mersin Orta Mektebi ve Cumhuriyet İlk Mektebi oldu. Rum Ortodoks Kız Mektebi, aynı yıl 7 sınıf, 4 öğretmen ve 200 öğrenciye sahipti. Kilisenin karşısında Mavromati tarafından 1890’da inşa edilen mermer havuzu, mermer merdivenli bahçesi olan binada daha sonra Çankaya İlkokulu açıldı. Hristiyan Köyü’ndeki Rum Ortodoks Okulu iki bölümden oluşuyordu. İlkokul ve lise bölümlerinde yaklaşık 304’er öğrenci karma öğretim görüyordu.

ÖLÜMÜ VE MEZARI

1905 yılında hayatını kaybeden Konstantin Mavromati, Kuruçeşme’nin karşısındaki Rum Ortodoks Mezarlığı’na gömüldü. 1930’lu yılların ortalarında Şehir Mezarlığı yaptırılınca, görkemli lahit mozolesi buraya taşındı ancak taşınırken zarar gördü. Bunun üzerine mezarı belediye tarafından yeniden yaptırıldı.

Yakovas Rigos tarafından 1906’da yapılan orijinal mezarı bir Yunan tapınağı şeklindedir. İçinde değerli eşyalar bulunan mezar, iki kez soyguna uğradı.

Cemaati için büyük öneme sahip olan Konstantin Mavromati’nin bir yere gidip döndüğü zaman Mersin’deki tüm kiliselerin çanlarla onu karşıladığı söylenir.